မိမိအသုံးပြုမယ့် load နဲ့ကိုက်ညီတဲ့ inverter and battery အမျိုးအစားကို ဘယ်လိုရွေးချယ်မလဲ

၁။ အသုံးပြုမယ့် လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေရဲ့ စုစုပေါင်းဝန် (Total Load) ကို တွက်ချက်ပါ။

ပထမဆုံးအနေနဲ့ Inverter ကနေ မောင်းနှင်မယ့် လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေအားလုံးကို စာရင်းပြုစုပြီး တစ်ခုချင်းစီရဲ့ Watt (W) ပမာဏကို ရှာဖွေပါ။ ပြီးရင် စုစုပေါင်း Watt ပမာဏကို တွက်ပါ။

• ဥပမာ:
  • LED မီးသီး (10W) x 5 လုံး = 50W
  • ပန်ကာ (75W) x 2 လုံး = 150W
  • TV (100W) x 1 လုံး = 100W
  • ရေခဲသေတ္တာ (200W) x 1 လုံး = 200W (ရေခဲသေတ္တာလို ပစ္စည်းတွေက စစချင်းမှာ ပိုပြီး Watt ပိုဆွဲတတ်တဲ့အတွက် အနည်းငယ်ပိုတွက်ထားသင့်ပါတယ်)
  • ဖုန်းအားသွင်းခြင်း (20W) x 2 ခု = 40W
  • စုစုပေါင်း Wattage (Total Load) = 50 + 150 + 100 + 200 + 40 = 540W

၂။ Inverter ရဲ့ VA Rating ကို တွက်ချက်ပါ။

Inverter တွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို VA (Volt-Ampere) နဲ့ တိုင်းတာပါတယ်။ Wattage ကို VA အဖြစ်ပြောင်းလဲဖို့အတွက် Power Factor (PF) ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရပါမယ်။ Power Factor က ပုံမှန်အားဖြင့် 0.8 ဝန်းကျင်ရှိပါတယ်။

• Inverter VA = Total Load (Watts) / Power Factor
• ဥပမာ: 540W / 0.8 = 675 VA

ဒီတော့ သင့်အတွက် အနည်းဆုံး 675 VA ရှိတဲ့ Inverter လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ အနာဂတ်မှာ ပစ္စည်းတွေ ထပ်သုံးနိုင်ဖို့အတွက် 10-20% လောက် ပိုကြီးတဲ့ Inverter ကို ရွေးချယ်တာက ပိုကောင်းပါတယ်။ ဥပမာ – 750 VA ဒါမှမဟုတ် 800 VA Inverter ကို ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။

• မှတ်ချက်:
  • Pure Sine Wave Inverter: စျေးပိုကြီးပေမယ့် အိမ်သုံးလျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ (အထူးသဖြင့် မော်တာပါတဲ့ ရေခဲသေတ္တာ၊ လေအေးပေးစက် စတာတွေ) အတွက် ပိုမိုသင့်လျော်ပြီး လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေကို ပိုမိုတာရှည်ခံစေပါတယ်။
  • Modified Sine Wave Inverter: စျေးသက်သာပေမယ့် အချို့သော လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ (ဥပမာ – sensitive electronics) နဲ့ မကိုက်ညီနိုင်ပါဘူး။

၃။ Battery Capacity (Ah) ကို တွက်ချက်ပါ။

Battery ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို Ah (Ampere-hour) နဲ့ တိုင်းတာပြီး Power ပြတ်တောက်တဲ့အခါ ဘယ်လောက်ကြာကြာ မီးအားပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို တွက်ချက်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

• လိုအပ်တဲ့ Backup Time: ဘယ်လောက်ကြာအောင် မီးအားပြန်ပေးဖို့ လိုအပ်သလဲ (ဥပမာ – ၄ နာရီ၊ ၆ နာရီ) ကို ဆုံးဖြတ်ပါ။
• Battery Voltage: Inverter နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ battery voltage ကို ရွေးချယ်ပါ။ (ဥပမာ – 12V, 24V, 48V)

တွက်ချက်နည်း:

• Total Energy Needed (Wh) = Total Load (Watts) x Backup Time (Hours)
• Battery Capacity (Ah) = (Total Energy Needed (Wh) / Battery Voltage (V)) / Battery Efficiency

Battery Efficiency ကတော့ ပုံမှန်အားဖြင့် 80% (0.8) ဝန်းကျင်ရှိပါတယ်။

• ဥပမာ:
  • Total Load = 540W
  • Backup Time = 4 နာရီ
  • Battery Voltage = 12V (Inverter က 12V system ကို ထောက်ပံ့တယ်ဆိုပါစို့)
  • Total Energy Needed = 540W x 4 Hours = 2160 Wh
  • Battery Capacity = (2160 Wh / 12V) / 0.8 = 180 Ah

ဒီတော့ သင့်အတွက် 12V, 180 Ah ရှိတဲ့ Battery တစ်လုံး (သို့မဟုတ်) ထိုပမာဏနဲ့ညီမျှတဲ့ Battery တွေ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ Battery တွေကို အစဉ်လိုက် (series) ဒါမှမဟုတ် အပြိုင် (parallel) ချိတ်ဆက်ပြီး လိုအပ်တဲ့ Ah နဲ့ Voltage ကို ရယူနိုင်ပါတယ်။

၄။ Battery အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်ပါ။

Battery အမျိုးအစားတွေကတော့ အဓိကအားဖြင့် Lead-Acid နဲ့ Lithium-ion (LiFePO4) တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

• Lead-Acid Batteries:
  • အားသာချက်: စျေးနှုန်းသက်သာတယ်၊ အလွယ်တကူ ဝယ်ယူရရှိနိုင်တယ်။
  • အားနည်းချက်: အလေးချိန်စီးတယ်၊ သက်တမ်းတိုတယ် (၂-၅ နှစ်)၊ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု ပုံမှန်လုပ်ဖို့လိုတယ်။ Deep discharge လုပ်ရင် ပျက်စီးလွယ်တယ်။
  • အမျိုးအစား:
    • Flat Plate: စျေးအသက်သာဆုံး၊ သက်တမ်းတိုနိုင်တယ်။
    • Tubular: Flat Plate ထက် ပိုတာရှည်ခံပြီး စွမ်းဆောင်ရည် ကောင်းမွန်တယ်။
    • SMF (Sealed Maintenance Free): ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းစရာ မလိုပါဘူး။
    • Gel Batteries: ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုနည်း၊ ပိုပြီး တာရှည်ခံနိုင်တယ်။
• Lithium-ion Batteries (LiFePO4):
  • အားသာချက်: သက်တမ်းရှည်တယ် (၁၀ နှစ်အထက်)၊ အလေးချိန်ပေါ့တယ်၊ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားတယ်၊ ထိန်းသိမ်းရ လွယ်ကူတယ်။ Deep discharge လုပ်နိုင်စွမ်း ပိုကောင်းတယ်။
  • အားနည်းချက်: စျေးနှုန်းကြီးမြင့်တယ်။

သင့်ရဲ့ ဘတ်ဂျက်၊ အသုံးပြုလိုတဲ့ သက်တမ်း နဲ့ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု လိုအပ်ချက်ပေါ်မူတည်ပြီး ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။ ရေရှည်အတွက်ဆိုရင် Lithium-ion က စစချင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များပေမယ့် ပိုပြီး အကျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။

၅။ အခြား ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့်အချက်များ။

• Overload Protection: Inverter မှာ overload ဖြစ်ရင် အလိုအလျောက် ပိတ်သွားတဲ့ စနစ် ပါဝင်သင့်တယ်။
• Short Circuit Protection: မီးရှို့မှု ကာကွယ်ရေး စနစ်။
• Battery Over-Charge/Deep-Discharge Protection: Battery သက်တမ်းကို ထိန်းသိမ်းဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
• Warranty: Inverter နဲ့ Battery နှစ်မျိုးလုံးအတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ အာမခံ ပါဝင်ခြင်း ရှိမရှိ စစ်ဆေးပါ။
• Brand Reputation: နာမည်ကောင်းရှိတဲ့ တံဆိပ်တွေကို ရွေးချယ်ပါ။ (ဥပမာ – Lento, Okaya စတာတွေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရရှိနိုင်ပါတယ်။)
• Installation: မှန်ကန်စွာ တပ်ဆင်ဖို့အတွက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်နဲ့ တိုင်ပင်ပြီး တပ်ဆင်ခိုင်းပါ။
• Ventilation: Battery တွေက အပူထုတ်လွှတ်နိုင်တာကြောင့် လေဝင်လေထွက် ကောင်းမွန်တဲ့နေရာမှာ ထားရှိသင့်ပါတယ်။

ဒီအဆင့်တွေကို လိုက်နာပြီး တွက်ချက်မယ်ဆိုရင် သင့်ရဲ့ လျှပ်စစ်ဝန်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ Inverter နဲ့ Battery အမျိုးအစားကို မှန်မှန်ကန်ကန် ရွေးချယ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။